Czy przyszła emerytura z ZUS wystarczy na spokojne życie? Statystyki i prognozy demograficzne mówią jasno: nie. System emerytalny jest przeciążony, społeczeństwo się starzeje, a wypłaty dla obecnych 20–40-latków mogą być znacznie niższe, niż oczekują.
Dobrą wiadomością jest to, że możesz zadbać o swoją emeryturę samodzielnie – korzystając z narzędzi, które nie tylko pomogą Ci budować oszczędności, ale także obniżą podatki.
Najbardziej skuteczne rozwiązania w III filarze to IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego). Poniżej znajdziesz kompletny, przejrzysty i praktyczny przewodnik: co to jest, jak działają, ile możesz wpłacić w 2025 roku, czym różnią się IKE i IKZE oraz które konto wybrać, aby maksymalnie zyskać.
1. Gdzie w systemie emerytalnym znajdują się IKE i IKZE?
Polski system emerytalny składa się z trzech filarów:
I filar – ZUS (obowiązkowy)
Pieniądze, które dziś wpłacamy, są natychmiast wydawane na świadczenia obecnych emerytów. To oznacza, że Twoje „konto w ZUS” nie jest realną lokatą kapitału, lecz zapisem księgowym.
II filar – subkonto ZUS / OFE (częściowo wygaszony)
W praktyce ma coraz mniejsze znaczenie w planowaniu przyszłej emerytury.
III filar – dobrowolne oszczędzanie (Twoje realne pieniądze)
To tutaj należą:
-
IKE,
-
IKZE,
-
PPE,
-
PPK.
IKE i IKZE są najbardziej elastyczne, dostępne dla każdego i oferują największe ulgi podatkowe.
2. IKE i IKZE – czym są i jak działają?
To nie są produkty inwestycyjne same w sobie.
To „opakowania podatkowe”, które pozwalają ulokować pieniądze tam, gdzie chcesz – taniej i korzystniej niż na zwykłych kontach.
Środki na IKE i IKZE możesz trzymać w:
-
banku (lokata, konto oszczędnościowe),
-
domu maklerskim (ETF-y, obligacje, akcje),
-
TFI (fundusze inwestycyjne),
-
zakładzie ubezpieczeń (polisy inwestycyjne – tu trzeba uważać na opłaty).
Korzyści pojawiają się dzięki preferencjom podatkowym, ale w różnych momentach:
-
IKE → brak podatku Belki przy wypłacie po 60 r.ż.
-
IKZE → ulga od podatku w każdym roku + ryczałt 10% przy wypłacie po 65 r.ż.
3. Limity wpłat na IKE i IKZE w 2025 roku
Państwo daje ulgę, ale kontroluje jej zakres poprzez limity roczne.
Limity 2025:
-
IKE: 26 019 zł
-
IKZE: 10 407,60 zł
-
IKZE dla samozatrudnionych: 15 611,40 zł
Ważne:
Niewykorzystany limit z danego roku przepada na zawsze.
To najważniejsza zasada. Każdy rok bez wpłaty to realna strata.
4. IKE – Indywidualne Konto Emerytalne
4.1. Kto może założyć IKE?
-
każda osoba od 16. roku życia,
-
każdy może mieć tylko jedno IKE,
-
IKE jest zawsze indywidualne, nie ma „kont wspólnych”.
4.2. Co daje IKE?
Największa korzyść: brak podatku Belki (19% od zysków).
Jeśli dotrzymasz warunków:
-
wypłata po 60 r.ż. (lub 55 r.ż. przy wcześniejszej emeryturze),
-
wpłaty w min. 5 latach lub połowa wpłat 5 lat przed wypłatą.
Przykład:
Wpłaciłeś 200 000 zł, zysk wyniósł 150 000 zł →
z IKE wypłacasz 350 000 zł bez podatku.
W zwykłej inwestycji zapłaciłbyś 28 500 zł podatku.
4.3. Czy można wypłacić wcześniej?
Tak – w całości lub częściowo.
Wtedy po prostu płacisz podatek Belki od wypracowanego zysku.
To sprawia, że IKE jest elastyczne i bezpieczne.
4.4. Dziedziczenie IKE
Środki przechodzą na wskazane osoby — szybko, bez podatku Belki.
5. IKZE – Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
5.1. Największa zaleta IKZE – ulga w PIT co roku
Wpłaty na IKZE obniżają Twój dochód, więc realnie:
-
jeśli płacisz 12% PIT → zyskasz ok. 1 249 zł ulgi,
-
jeśli płacisz 32% PIT → zyskasz ponad 3 300 zł,
-
liniowcy i ryczałtowcy też korzystają.
Ulga jest natychmiastowa, realna i powtarza się co rok.
5.2. Wypłata z IKZE po 65. roku życia
Jeśli spełnisz warunek 5 lat wpłat:
-
wypłacasz całość,
-
płacisz tylko 10% ryczałtu,
-
nie płacisz podatku Belki.
To bardzo opłacalne dla osób wysoko opodatkowanych.
5.3. Wypłata wcześniejsza – ostrożnie
IKZE daje duże korzyści, ale ma pułapkę:
-
wypłata przed 65 r.ż. = przymusowy zwrot całości,
-
całość (wpłaty + zyski) staje się dochodem do opodatkowania wg skali,
-
przy wysokiej stawce PIT możesz oddać fiskusowi dużo więcej, niż zyskałeś.
Dlatego IKZE to konto dla osób zdyscyplinowanych, myślących długoterminowo.
5.4. Dziedziczenie IKZE
Spadkobiercy płacą tylko 10% ryczałtu lub mogą przenieść środki na swoje IKZE.
6. IKE czy IKZE – co wybrać?
Oto najprostsze zasady:
Wybierz IKZE, jeśli:
✔ jesteś w II progu podatkowym lub płacisz podatek liniowy,
✔ chcesz od razu płacić mniejsze podatki,
✔ masz stabilną sytuację finansową i nie planujesz wcześniejszych wypłat.
Wybierz IKE, jeśli:
✔ zarabiasz mniej lub korzystasz z ulg (PIT 0% dla młodych),
✔ cenisz elastyczność i możliwość wcześniejszej wypłaty,
✔ chcesz przede wszystkim uniknąć podatku Belki w przyszłości.
Najlepsze rozwiązanie w praktyce:
-
Najpierw IKZE (maksymalny limit – daje natychmiastową ulgę).
-
Potem IKE (na większe środki i długoterminowe zyski bez podatku).
Tak robi większość ekspertów finansowych i inwestorów.
7. Jak założyć IKE lub IKZE?
Założenie konta emerytalnego jest proste i można je zrobić w pełni online. Najpierw wybierz instytucję, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom — może to być bank, dom maklerski, fundusz inwestycyjny albo obligacje skarbowe. Następnie sprawdź opłaty, bo to one w dużej mierze decydują o opłacalności konta — im niższe koszty, tym więcej zostaje dla Ciebie.
Kolejnym krokiem jest podpisanie umowy, zwykle możliwej do sfinalizowania w kilka minut przez internet. Po otwarciu konta warto ustalić harmonogram wpłat — możesz odkładać regularnie co miesiąc albo wpłacać jednorazowo większe kwoty w ciągu roku. Najważniejsze jednak, by traktować IKE lub IKZE jako narzędzie długoterminowego budowania emerytury, a nie jako konto do szybkiego wyjmowania pieniędzy.
8. Najczęstsze błędy przy IKE i IKZE
Pierwszym i najpoważniejszym błędem jest brak regularnych wpłat. Każdy niewykorzystany limit przepada bezpowrotnie, co oznacza realną stratę pieniędzy, które mogły rosnąć dzięki procentowi składanemu i ulgom podatkowym.
Drugim częstym problemem jest wybór produktów z wysokimi opłatami. Nawet najlepsze konto emerytalne będzie działać słabo, jeśli większość zysków zjadają prowizje za zarządzanie czy opłaty manipulacyjne.
Wiele osób popełnia także błąd, traktując IKZE jako narzędzie do oszczędzania krótkoterminowego. Tymczasem wcześniejsza wypłata wiąże się z wysokim podatkiem, który praktycznie niszczy cały efekt oszczędzania.
Kolejny błąd to wpłaty na IKZE przy braku podatku do odliczenia — np. korzystając z ulgi dla młodych, ponosząc straty w działalności lub mając zbyt niski dochód. W takiej sytuacji IKZE nie daje żadnej korzyści, a może stać się obciążeniem podatkowym przy wypłacie.
Ostatnim, ale bardzo ważnym błędem jest nieznajomość zasad wypłat i podatków. Brak wiedzy o wieku uprawniającym do zwolnień, różnicy między podatkiem Belki a ryczałtową stawką 10% czy możliwości dziedziczenia powoduje niepotrzebne straty i rozczarowania.
9. Podsumowanie
IKE to elastyczne konto, które pozwala budować kapitał w dowolny sposób i całkowicie uniknąć podatku Belki przy wypłacie na emeryturze. Z kolei IKZE daje największe korzyści podatkowe już teraz – szczególnie osobom o wyższych dochodach – choć wymaga odkładania środków do 65. roku życia. Niezależnie jednak od tego, które rozwiązanie wybierzesz, kluczowe jest jedno: zacząć oszczędzać jak najszybciej i robić to regularnie. Każdy rok bez wpłaty to realna strata, której nie odzyskasz, a im wcześniej rozpoczniesz odkładanie, tym mocniej zadziała na Twoją korzyść procent składany oraz dostępne ulgi podatkowe.
